हृदयघात भनेको के हो ?
मुटुको माशंपेशीहरुमा अचानक रगतको मात्रा कम हुदा मानिसमा हृदयघात हुन सक्छ । धैरै जसो हृदयघात कोरोनरी र्हाट सम्बन्धि रोगहरुले गर्दा हुने गर्छ ।
क्रोनरी र्हाट डिजिज
- कोरोनरी धमनी वा नसा जस्ले मुटुमा रगत लैजाने काम गर्छ, नसा भित्र बोसो वा कोलेस्टेरोल जम्मा भइ जमेका कारण साधुरो हुन्छ ।
- कुनै कारणले गर्दा जम्मा भएको बोसोे वा कोलेस्टेरोल फुट्छ र रगत जम्न सक्छ ।
- रगत जमेका कारण मुटुमा पुग्नु पर्ने रगत मात्राको कमीले गर्दा मानिसलाइ हृदयघात हुने गर्छ ।
हृदयघातका चिन्ह र लक्षणहरु
हृदयघातका कारक तत्बहरु
परिवर्तन गर्न सकिने
परिवर्तन गर्न नसकिने
धूम्रपान छोड्ने
- उमेर
- लिगं
- पारिवारीक इतिहास
शरिरिक ब्ययाम
मतोपना
अस्वस्थ खाना
अत्याधिक मदिरा सेवन
- मधुमेह
- उच्च रक्तचाप
- अत्याधिक कोलेस्टेरोल
हृदयघातलाई कसरी पत्ता लगाउने ?
हृदयघात भएको पत्ता लगाउन सुरुमा रगतको जाचँ गरी सकेपछि विभिन्न इन्भ्याजिब वा नन इन्भ्याजिब जाचँहरु गर्ने गरिन्छ ।
नन इन्भ्याजिब जाचँहरु
- इ सी जी ECG: इलेक्ट्रोकार्डिओग्राम (ECG) भनेको एउटा छोटो समयमा गरिने जाचँ हो । यो जाचँमा मुटुकोे इलेक्ट्रीकल चाल वा क्रियाकलाप पानामा उतारेर हेर्ने गरिन्छ । यो जाँच गर्नका लागि ५ देखी १० मिनेट समय लाग्न सक्छ ।
- इकोकार्डियोग्राम : इकोकार्डियोग्राम मुटुको भल्ब र माशपेशी जाचँ गर्नका लागि यो जाचँ गर्ने गरिन्छ । यो जाचँ बिषेशज्ञ डाक्टरले र्गछन् र यो जाचँका लागि १५ देखी २० मिनेट लाग्ने गर्छ ।
- छातीको एक्स(रे : दुखाइ र सास र्फेन किन छातीका असजिलो भनेर जाचँ गर्नका लागि एक्सरे गर्ने गरिनेछ ।
- तनाब जाचँ : तनाब जाचँमा बिरामीलाइ स्टेस्नरी साइकल चलाउनका लागि दिइन्छ, र केही मिनेटको लागि र्टेडमिलमा हिड्न पर्ने हुन्छ । बिरामीले ब्ययाम गरि सके पछी मुटुको धड्कन बढ्ने भएकाले डाक्टरले उनीहरुको शरिरको प्रतिक्रिया हेर्ने गछ्न् ।
- हल्टर मोनिटर : हल्टर मोनिटर एक प्रकारको मसिन हो जसले २४ घण्टा वा सो भन्दा बढि समयको मुटुको क्रियाकलाप मोनिटर गर्ने गर्छ ।
- सीटी स्क्यान : कम्पूयुटेट टोमोग्राफी (CT) स्क्यान बिभिन्न मुटु सम्बन्धि रोगहरु जाचँ गर्नका लागि जस्तै कोरोनिक धमनीमा जम्मा भएको बोसो जाचँ गर्नका लागि यो जाचँ गर्ने गरिन्छ
इन्भ्याजिब जाचँ
- कोरोनरी एन्जीओग्राफी र कार्डिक क्याथेटेराइजेसन : साप्राको कापामा वा अन्य भागहरुमा रहेको रक्तनलीमा एउटा रबरको टुब मुटु तर्फ पठाइन्छ र कोरोनरी धमनी खुम्चिएको छ वा रगत जमेको छ या छैन् भनेर छद्द हेर्नका लागि यो जाचँ गर्ने गरिन्छ
हृदयघात रोकथामका उपायहरु
धूम्रपान छोड्ने
नियमित ब्ययाम गर्ने
रक्तचापलाई सन्तुलन गर्ने (Hypertension)
शरिरको वजन सन्तुलित राख्ने
बडी मास इन्डेस (BMI)
स्वस्थ बडी मास इन्डेस ९द्यःक्ष्० भनेको 18.5 – 22.9Kg/m² बचमा हुनु पर्छ
स्वस्थ खाना सन्तुलन गर्ने
- रगतमा कोलेस्टेरोलको मात्रालाई सन्तुलित गर्ने (hyperlipidemia)
- रगतमा भएको ग्लकुजको मात्रा सन्तुलन गर्ने (Diabetes mellitus)
| मधुमेह | |
|---|---|
|
फास्टिग पलाग्म ग्लकुज |
≥ ७.0 mmol/L (१२६ mg/dl)
or |
|
२ घण्टा पछिको पलाज्म ग्लकुज |
≥ ११.१ mmol/L (२०० mg/dl)
or |
|
एचवीएवानसी |
≥ ६.५% |