दिल का दौरा क्या है?
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਾਅ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰੋਨਰੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਕੋਰੋਨਰੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ
- ਕਾਰੋਨਰੀ ਨਾੜੀਆਂ (ਵਸਤੂ ਜੋ ਦਿਲ ਲਈ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ) ਫੈਟੀ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ (ਪਲਾਕ) ਦੇ ਜਮਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
- ਜਦੋਂ ਪਲਾਕ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਕਲਾੱਟ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
- ਇਹ ਖੂਨ ਦਾ ਕਲਾੱਟ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਰੋਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ
ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ
ਤਬਦੀਲੀਯੋਗ
ਗੈਰ-ਤਬਦੀਲੀਯੋਗ
ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ
- ਉਮਰ
- ਲਿੰਗ
- ਪਰਿਵਾਰਕ ਡਾਕਟਰੀ ਇਤਿਹਾਸ
ਘੱਟ ਸਰੀਰਿਕ ਸਰਗਰਮੀ
ਮੋਟਾਪਾ
ਖ਼ਰਾਬ ਖ਼ੁਰਾਕ
ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ
- ਡਾਈਬੀਟੀਜ਼ ਮੇਲਿਟਸ
- ਹਾਈ-ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ
- ਹਾਈ-ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਪਤਾ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ?
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਹਮਲਾਵਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਹਮਲਾਵਰ ਜਾਂਚਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਗੈਰ-ਖਤਰਨਾਕ ਟੈਸਟ
- ECG:ਇਕ ਅਲੈਕਟਰੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ (ECG)ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟੈਸਟ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਜਲਈ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਸਤਰ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 5-10 ਮਿੰਟ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ।
- ਐਕੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ: ਦਿਲ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਮਾਸ-ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਐਕੋਕਾਰਡੀਗਰਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ 15-20 ਮਿੰਟ ਲਗਦੇ ਹਨ ।
- ਛਾਤੀ ਦਾ ਐਕਸਰੇ: ਸਾਹ ਚੜਨ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਛਾਤੀ ਦਾ ਐਕਸਰੇ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
- ਤਣਾਅ ਦਾ ਟੈਸਟ: ਇੱਕ ਤਣਾਅ ਦੇ ਟੈਸਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਕੁੱਝ ਮਿੰਟ ਲਈ ਟ੍ਰੈਡਮਿਲ ਤੇ ਪੈਦਲ ਜਾਂ ਭੱਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਤੁਹਾਡੀ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੇਗਾ ।
- ਹੋਲਟਰ ਮੋਨੀਟਰ: ਹੋਲਟਰ ਮਾਨੀਟਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ 24 ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
- CT ਸਕੈਨਇਕ ਕੰਪਯੂਟਿਡ ਟੋਮੋਗ੍ਰਾਫੀ (T.) ਸਕੈਨ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਾਰੋਨਰੀ ਲੈਸਲ ਵਿੱਚ ਫੈਟ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ।
ਇੰਨਵੇਸਿਵ ਟੈਸਟ
- ਕੋਰੋਨਰੀ ਐਂਜੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਕਾਰਡੀਏਕ ਕੈਥੇਟੇਰਾਈਜੇਸ਼ਨ: ਲੰਬੀ ਲਚਕਦਾਰ ਟਿਊਬ (ਕੈਥੀਟਰ) ਤੁਹਾਡੇ ਗਲੇਨ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਵੱਲ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸੰਕ੍ਰਮਕ ਜਾਂ ਖੂਨ ਦੇ ਕਲਾੱਟ ਲਈ ਕਾਰੋਨਰੀ ਆਰਟਰੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ।
ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ
ਸਿਗਰਟ ਪੀਣੀ ਛੱਡੋ
ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ 5 ਵਾਰ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ (30 ਮਿੰਟ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ) । (WHO)
ਬਲੱਡਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖੋ
ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਰੱਖੋ
- ਬਾਡੀਮਾਸ ਇੰਡੈਕਸ (BMI)
ਸਿਹਤਮੰਦ ਬੀ.ਐੱਮ.ਆਈ. 18.5 – 22.9 Kg/m² ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਹਾਰ ਕਾਇਮ ਰੱਖੋ
- ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰੋ (ਹਾਈਪਰਲਿਪੀਡਮੀਆ)
- ਬਲੱਡਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ ਰੱਖੋ (ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਮਲੇਟਸ)
| ਡਾਈਬੀਟੀਜ਼ | |
|---|---|
|
ਫਾਸਟਿੰਗ ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਗਲੂਕੋਜ਼ |
≥ 7.0 mmol/L (126 mg/dl)
ਜਾਂ |
|
2-ਐੱਚ ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਗਲੂਕੋਜ਼ |
≥ 11.1 mmol/L (200 mg/dl)
ਜਾਂ |
|
HbA1c |
≥ 6.5% |